Sproke

Als kind was ik al verzot op verhaaltjes. Begin jaren zestig ging ik met mijn ouders naar de Efteling in die tijd nog voornamelijk een sprookjesbos. Als aandenken kreeg ik daar het boekje “Het Sprookje van de Efteling”, vol verhalen. Ik was onmiddellijk verk(n)ocht en heb het boek tot op de laatste letter verslonden tot het van ouderdom uit elkaar viel. Vele andere sprookjesboeken volgden, maar door alle verhuizingen is mijn verzameling verloren gegaan. In mijn kast staat nu nog slechts één exemplaar met de sprookjes van de gebroeders Grimm.

Ik zocht naar de herkomst van het woord sprookje en vond dat het woord afgeleid is van het middeleeuwse woord “Sproke”, dat verhaal of vertelling betekent.

Als ongeschreven vertelling richtte een sproke zich tot ongeletterde volwassenen. Via de orale traditie kregen zij de moraliserende verhalen mee. Tegenwoordig zijn “sprookjes” kinderverhalen met levenslessen.

Aha… verhalen met levenslessen dus. Nou, daar zijn er talloze van, al dan niet gebundeld en al dan niet alleen voor kinderen. Met de komst van internet kom je van die verhalen tegen, worden ze je via social media kanalen in de schoot geworpen, of kun je ze zelf vinden -als je maar weet hoe je moet zoeken. Ik vraag mij wel eens af hoe lang zo’n verhaal mee gaat en of het dan net zo’n honderdjarige klassieker zou kunnen worden als Assepoester of De Gelaarste Kat -om maar iets te noemen. 

Terwijl ik eventjes voor me uit staar en in mijn geheugen graaf, komt me zo een ‘levensverhaaltje’ boven drijven. Ik las het voor het eerst in het Engels in 1997. Dat weet ik zo precies, omdat het tijdens mijn deelname aan een selfmanagement-training was. Het verhaal “The Perfect Heart” had mij toen geraakt en is me op de een of andere manier altijd bij gebleven.

Nu, vijfentwintig jaar later, vroeg ik me af of ik het nog ergens terug zou kunnen vinden. En ja hoor! Zoals ik daarnet al zei: “als je maar weet hoe je moet zoeken” 
Ik vond ook de vertaling op diverse sites terug. Het verhaal leeft dus wel degelijk al langere tijd voort. Hoe oud het verhaal werkelijk is, weet ik niet en ook de auteur is mij onbekend.

Graag wil ik deze Sproke met jullie delen, al kan het zomaar zijn dat jullie ‘m al kennen. Hoe grappig zou het dan zijn te weten hoe en wanneer je ermee in aanraking bent gekomen – bedenk ik me nu ineens. Geen wetenschappelijk onderzoek of zo hoor, gewoon nieuwsgierigheid 😉

Het mooiste hart

In een vallei, ver, ver weg, leefde eens een jongeman die beweerde dat hij het mooiste hart had van de hele vallei. Overal waar hij kwam toonde hij het aan iedereen die het maar wou zien, en inderdaad zijn hart was zo perfect als een hart kan zijn. De jongeman oogstte bewondering alom, en zijn hart zwol van trots.

Op een dag had hij weer een grote menigte rondom zich verzameld. Ze stonden midden in het dorp, en iedereen bewonderde zijn hart. Ze waren het er allemaal over eens: Dit hart was perfect! Het was ook helemaal gaaf, er was geen schrammetje of wond te zien. Dit was het mooiste en gaafste hart dat ze ooit hadden gezien. De jongeman was er erg trots op en pochte honderduit over zijn mooie en perfecte hart.

Opeens stapte een oude man uit de menigte naar voren en zei “Waarom is jouw hart niet zo mooi als de mijne?”. De oude man liet zijn hart zien en iedereen keek ernaar. Het sloeg krachtig, maar het zat vol littekens en er waren plaatsen waar stukken uit waren gehaald en andere stukken in waren gezet, en deze stukken pasten niet mooi in de gaten maar hadden rafelige hoeken. Er waren zelfs plaatsen bij waar hele stukken uit zijn hart ontbraken. De mensen keken verbaasd. “Hoe kun je zeggen dat jouw hart het allermooiste is?”, dachten ze.

Ook de jongeman keek naar het hart van de oude man en zag de staat waarin het verkeerde. Hij lachte “Je maakt zeker een grapje,” zei hij, “Vergelijk jouw hart eens met de mijne. Die van mij is perfect en de jouwe is een puinhoop vol littekens en scheuren.”

“Ja,” zei de oude man, “jouw hart ziet er perfect uit, maar ik zou niet met je willen ruilen.” “Kijk” sprak hij, “elk litteken vertegenwoordigt een persoon aan wie ik mijn liefde heb gegeven: ik scheur een stukje uit mijn hart en geef het aan die persoon en vaak geven ze een stukje van hun hart aan mij terug om zo de lege plaats op te vullen.”

“Maar de stukjes zijn niet precies hetzelfde. Ik heb gerafelde hoeken, dat ben ik met je eens, maar het herinnert me er aan dat we liefde met elkaar hebben gedeeld. Soms geef ik een stukje van mijn hart weg en heeft de ander me geen stukje van zijn hart teruggegeven. Dat zijn de lege gaten, het geven van liefde is een risico.”

“Ook al zijn die gaten in mijn hart pijnlijk, ze blijven open. Het herinnert me eraan dat ik ook liefde voor deze mensen heb en ik hoop dat ze op een dag zullen terugkeren en het gat zullen opvullen.”
“Zo,” zei hij “zie je nu wat echte schoonheid is?”

De jongeman stond roerloos, tranen rolden over zijn wangen. Hij liep naar de oude man toe, greep in zijn perfecte hart, scheurde er een stuk uit en met trillende handen bood het aan de oude man aan. De oude man nam zijn offer aan, plaatste het in zijn eigen hart, en nam een ander stuk uit zijn hart en plaatste het in de wond van het hart van de jongeman.

Het paste niet perfect en er zaten wat rafels aan, maar de jongeman keek naar zijn hart, niet meer perfect, en hield ervan als nooit tevoren. Het was nu mooier als voorheen, omdat de liefde van de oude man nu ook door zijn hart stroomde.
Ze omhelsden elkaar en wandelden zij aan zij weg….